Ulga IP Box pozwala opodatkować dochody z wybranych praw własności intelektualnej (np. autorskie prawa do programu komputerowego, patenty) preferencyjną stawką 5% PIT. W przestrzeni publicznej pojawił się projekt modyfikacji tej preferencji: korzystanie z IP Box miałoby zostać powiązane z warunkiem zatrudnienia co najmniej trzech osób niepowiązanych z podatnikiem (na dziś to tylko propozycja — nie obowiązujące prawo).
Czym jest ulga IP Box? (w skrócie i po ludzku)
IP Box to preferencja podatkowa dla dochodów uzyskiwanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wytworzonych, rozwiniętych lub ulepszonych w ramach działalności badawczo-rozwojowej (B+R). W praktyce najczęściej dotyczy twórców oprogramowania, ale może obejmować także inne kategorie IP (np. patenty, wzory).
Kiedy można stosować 5% PIT?
- gdy uzyskujesz dochód z kwalifikowanego IP (np. z przeniesienia praw, licencji, sprzedaży produktu zawierającego IP),
- posiadasz prawa do tego IP (wytworzyłeś je lub rozwinąłeś/ulepszyłeś w ramach B+R),
- prowadzisz szczegółową ewidencję pozwalającą przypisać przychody i koszty do IP,
- potrafisz wyliczyć wskaźnik nexus (wiąże ulgę z nakładami B+R).
Dobra praktyka: zanim zastosujesz 5% stawkę, przygotuj proces i dokumentację (opisy prac B+R, repozytoria, harmonogramy, zestawienia kosztów, mapę produktów i modułów kodu).
Planowane zmiany — stan na dziś
W debacie publicznej znajduje się projekt, który uzależnia prawo do IP Box od zatrudniania min. 3 osób niepowiązanych (np. w oparciu o umowę o pracę lub kontrakty B2B z podmiotami niepowiązanymi). W uzasadnieniach podnoszono, że dotychczas część samozatrudnionych specjalistów IT korzysta z preferencji, co zdaniem projektodawców nie zawsze przekłada się na wzrost innowacyjności.
W ramach tej samej propozycji wskazano szacowany efekt budżetowy — dodatkowe dochody sektora finansów publicznych w 2027 r. (ok. 404 mln zł). To jeden z argumentów na rzecz zmiany, ale budzi on kontrowersje wśród praktyków.
Ważne: to nie jest obowiązująca ustawa. Mówimy o projekcie, który może zostać zmodyfikowany albo porzucony w toku prac legislacyjnych.
Co na to eksperci? Różne spojrzenia na IP Box
- Część doradców podatkowych ocenia, że ograniczenie ulgi dla jednoosobowych działalności nie jest całkiem pozbawione podstaw — obecny model mógł słabo stymulować innowacje, a stał się kosztowny dla budżetu.
- Inni eksperci uważają tę narrację za nietrafioną: celem IP Box było także zatrzymanie w Polsce najlepszych specjalistów IT — co zyskuje na znaczeniu w obliczu rozwoju AI i wyzwań cyberbezpieczeństwa. Według tej opinii, rezygnacja z preferencji dla jednoosobowych twórców osłabiłaby konkurencyjność gospodarki.
Część środowiska podkreśla zarazem, że nawet po ewentualnym zaostrzeniu przepisów ulga nadal powinna wspierać firmy, które realnie prowadzą prace B+R w zespołach.
Jak przygotować się „na wszelki wypadek”? (lista kontrolna)
- Zweryfikuj kwalifikowalność IP — opisz, co dokładnie stanowi Twoje kwalifikowane IP (moduł, algorytm, biblioteka, patent) i jak powstawało.
- Uporządkuj ewidencję — prowadź ją w ujęciu per IP: przychody, koszty bezpośrednie, koszty B+R, wskaźnik nexus.
- Oceń model operacyjny — jeżeli projekt zmian wróci do Sejmu, rozważ model zespołowy (umowy, role, procesy), zachowując biznesową zasadność.
- Porównaj scenariusze podatkowe — IP Box vs. ulga B+R, skala/liniówka/ryczałt; policz wpływ na cash flow.
- Zadbaj o dowody B+R — backlogi, repozytoria, code review, testy, dokumenty wdrożeniowe; przygotuj się na pytania organów.
- Monitoruj legislację — śledź komunikaty i projekty ustaw; w razie wątpliwości skonsultuj założenia przed rozliczeniem.
Najczęstsze pytania (FAQ)
Czy nadal mogę korzystać z 5% PIT jako jednoosobowy twórca oprogramowania?
Tak — na dziś przepisy nie zostały zmienione. Dyskusja dotyczy projektu, który przewiduje próg zatrudnienia 3 osób niepowiązanych.
Dlaczego w ogóle rozważa się zmianę?
Autorzy projektu twierdzą, że obecny model nie zawsze wspiera innowacyjność i bywa zbyt kosztowny. Krytycy wskazują, że to uproszczenie i że ulga pomaga utrzymać specjalistów w kraju.
Co jeśli prowadzę prace w zespole?
Nawet przy możliwym zaostrzeniu IP Box wciąż ma sens w firmach, które realnie prowadzą B+R w strukturach zespołowych.
Podsumowanie
Ulga IP Box pozostaje atrakcyjnym narzędziem dla przedsiębiorców osiągających dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Jednocześnie w obiegu publicznym funkcjonuje projekt zmian (m.in. warunek zatrudnienia 3 osób niepowiązanych), który — jeśli kiedykolwiek wejdzie w życie — może przedefiniować sposób korzystania z preferencji, zwłaszcza przez jednoosobowych twórców. Warto trzymać rękę na pulsie i już teraz uporządkować ewidencję oraz procesy.
Chcesz bezpiecznie skorzystać z IP Box i przygotować firmę na różne scenariusze?
Skontaktuj się z Twoje biuro rachunkowe Alina Mączka — pomożemy:
- ocenić kwalifikowalność IP i przygotować kompletną ewidencję,
- porównać IP Box z innymi ulgami i formami opodatkowania,
- zaplanować praktyczne wdrożenie (procesy, dokumenty, rozliczenia).
Napisz do nas i porozmawiaj z doradcą — bez zbędnego żargonu, z naciskiem na konkret i zgodność z przepisami.
0 komentarzy